Despois do Encontro celebrado en Santiago o pasado mes de novembro, quixemos reflexionar sobre como poderíamos xerar novos espazos de participación nas entidades e animar aos irmás e irmáns a formar parte do día a día das súas asociacións.

Para elo, pedímoslle a diferente persoas do noso movemento implicadas neste eido, que nos desen a súa opinión sobre o que se está a facer na actualizadade pero tamén sobre os retos que temos por diante para buscar unha maior presenza da familia na vida asociativa; Carmela González, responsable de Familias de FADEMGA Plena inclusión, Valentín Barrio, xerente de Asprona Bierzo e poñente no pasado encontro e Gabriel Cordeiro e Dolores Muñiz, irmáns membros do grupo da Federación, dannos aquí a súa visión ao respecto.

- A opinión de Carmela González, responsable de Familias de FADEMGA Plena inclusión Galicia.

Eu son firme defensora da creación de novos grupos de irmáns nas entidades. En FADEMGA temos unha Comisión de Irmans dependente da Xunta Directiva e nela están representados os irmáns de moitas entidades, pero penso que o ideal sería que se partise dende as propias asociacións. Como? Penso que aí ten que estar todo o mundo pola labor: presidente, traballadores sociais que reciban aos irmáns e lles den o seu espazo…

Non se trata tanto da importancia do número de irmáns que sexan (pódese empezar con 3, con 4…) como de facilitarlles un espazo propio, que lles permita compartir experiencias e aconsellarse entre eles. O ideal sería que as entidades apostasen por estes grupos para coñecer a realidade das súas necesidades e isto tamén axudaría a que en moitos casos, o relevo xeracional se producise con máis sencillez e sen apuros.

Como decía, trátase dun traballo no que se teñen que poñer dacordo todas as bases e comprender que as necesidades dos pais son unhas e as dos irmáns e irmás son outras. Para elo é indispensable que formemos equipo e traballemos unidos.

- A opinión de Gabriel Cordeiro, membro do grupo de irmáns de FADEMGA Plena inclusión Galicia.

Sempre que participo nalgún foro ou espazo onde dar a miña opinión, gústame poñer en valor o traballo da entidade na que está a miña irmá Carmen desde hai máis de 20 anos, a Asociación Juan XXIII. Como irmán sempre sentín o apoio das persoas coas que me relaciono dentro da entidade e isto serviume para ter confianza plena no seu traballo, algo que é un valor importante cando estamos a falar da nosa familia. No caso da nosa asociación, xa existía o grupo de irmáns e irmás antes de que eu empezase a implicarme.

O encontro estatal de irmáns/as e cuñados/as de Plena inclusión en Santiago en novembro do ano pasado serviume para crer que se podía facer algo diferente, algo que devolvese a importancia que ten ao traballo e colaboración dos irmáns e irmás dentro da dinámica diaria da entidade. Hai persoas que se implican na benvida de familias, outras que realizan talleres de lectura, apoio en mercadillos do Nadal con produtos feitos polos nosos irmáns e irmás con discapacidade intelectual e do desenvolvemento, etc.

Máis que buscar xente que participe, creo que o concepto debería ser poñer en valor ás persoas que xa participan, facerlles sentir que teñen o seu espazo, apoiarlles, escoitarlles e a través da súa experiencia, transmitindo os motivos que lles fan participar, pode que haxa máis persoas que o fagan, ou pode que non, pero cando o foco está posto na calidade e non na cantidade, creo que o resultado inclina a balanza a favor do traballo que xa se está facendo.

É moi importante que as familias camiñen á beira das xerentes e responsables de familias das entidades, como é o noso caso, profesionais que teñen moi claro que existe unha misión que se basea en mellorar a calidade de vida das persoas con discapacidade intelectual e do desenvolvemento e as súas familias. Cada persoa busca sentido ao que fai na entidades e as motivacións son diversas; creo que é precisamente isto o que fai tan interesante o que haxa grupos de irmáns/as, porque ás veces podes estar a buscar a alguén que che entenda, outras veces falo pola túa irmá, outras por ti mesmo/a...todas as motivacións teñen cabida cando falamos de mellorar as nosas vidas. Participar no día a día das entidades achéganos ao visible e iso fai que a nosa labor sexa valorada polos nosos propios irmáns e irmás, que ao final, ven con orgullo que estamos moi preto deles/as.

- A opinión de Valentín Barrio, xerente de ASPRONA Bierzo

Creo que no que respecta á creación de novos grupos de irmáns, estamos ante unha cuestión de contaxio. Non se me ocurre outra estratexia. De feito, eu mesmo regreso á miña entidade con esta idea de fomentar algún tipo de convivencia como esta que acolledes en Galicia ou como tamén están a facer en Salamanca…

O entusiasmo e a entrega que percibín neste encontro faime crer que esto pode ser extrapolable a outras localidades, porque o que mellor funciona sempre é o contaxio e animarse e apoiarse uns a outros. Durante estas xornadas puidemos percibir que hai moitas ganas de evolucionar, de simplificar, de achegar, de dar máis oportunidades para a participación… pois precisamente a participación nas entidades é un dos grandes problemas que temos na actualidade.

O cambio xeracional que se está a producir considero que é vital e moita responsabilidade delo corresponde aos irmáns.

- A opinión de Dolores Muñiz, membro do grupo de irmáns de FADEMGA Plena inclusión Galicia.

Creo que se pode fomentar unha maior participación dos irmáns e irmás se as entidades abren espazos para a súa participación. En xeral a participación nas entidades é case inexistente e mesmo ás veces está mal enfocada. Exponse pola necesidade de substitución nas Xuntas Directivas, pero a participación non pode ser só iso. 

A participación ten que ser que ser para que as persoas que formamos as entidades, compartamos inquietudes, intereses, medos e alegrías, ou aquilo que nos apeteza en cada momento. E desa participación é da que se teñen que nutrir as entidades para ir mellorando.

As entidades teñen que facer un esforzo por reflexionar sobre cal é o obxectivo da participación, creo que estamos nun punto no que se tende a confundir participar con asistir ou convidar.

Eu quero participar, pero queren realmente as entidades que as familias participemos?

Sinceramente creo que queren, pero están paralizados polo medo a non saber xestionala e que algo poida saír mal.

En canto á creación de novos grupos, non é doado dicir como se debería enfocar; eu sei o que a min me gusta, e o que creo que funciona no grupo de irmáns de FADEMGA, que é un espazo para compartir inquietudes, medos, vivencias, coñecemento, iniciativas... pero tamén para propoñer e para crear cousas. Todos sentimos parte do grupo e todos recoñecemos na persoa que está enfronte a unha persoa con moito que achegar. 

Tal vez nas entidades deberíanse empezar sen grandes pretensións, ofrecer un espazo de encontro e diálogo, no que falar abertamente e no que ir ofrecendo pequenas pinceladas de información sobre accións que xa se están levando a cabo noutros sitios e que se poderían replicar se o grupo mostra interese. Que o propio grupo vaia creando as súas propias dinámicas en función dos intereses que se vaian detectando, que se xere un ambiente de respecto e de recoñecemento do valor que cada unha das persoas ten, ao final todos podemos achegar algo, posto que todos temos unha experiencia e unha vivencia única en relación á diversidade intelectual, e iso é o que nos une.

Encontros como o celebrado en novembro creo que son moi positivos, e gustaríame que outras persoas tamén o vivisen, porque precisamente, unha forma de conseguir que outras persoas poidan participar é replicándolo nas entidades mediante a creación de espazos de encontro.

Creo que o fin non é a creación de grupos de irmáns, senón abrir as portas á participación e que de aí xurdan os grupos ou as actividades que teñan que xurdir.